Psychika odgrywa ważną rolę w życiu każdego zawodnika. Najczęściej mówi się o niej w kontekście stresu. To on, poprzez objawy fizjologiczne, wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie naszego ciała. Idealny stan gotowości, który jest niezbędny do osiągnięcia celu sportowego, będzie wtedy, gdy psychika stanie się naszym największym sprzymierzeńcem.
Celem treningu mentalnego (psychologicznego) jest doprowadzenie do sytuacji, w której głowa i ciało harmonijnie ze sobą współpracują – to znaczy, że nasze myśli i wywołane przez nie emocje nie ograniczają pełni naszych możliwości przez stworzone w ciele napięcie.
Efektywność sfery mentalnej jest związana z poziomem jej wyćwiczenia. Im bardziej trenujemy dany element, tym łatwiej jest go opanować i udoskonalić – a to wpływa na wzrost pewności siebie. Dlatego też nie warto traktować treningu mentalnego jako czegoś abstrakcyjnego i dalekiego od rzeczywistości. Pomaga on w opanowaniu stresu przedmeczowego i problemami powstałymi w trakcie meczu. Co więcej, przyczynia się również do wypracowania sposobów radzenia sobie ze stresem w obu przypadkach. Zatem nie tylko ulepszanie umiejętności taktycznych i technicznych powinno być elementem codziennego treningu, ale również wszelkich aspektów związanych z umiejętnościami psychicznymi.
Aby móc to lepiej zobrazować, posłużę się metaforą stolika. Istnieją 4 rodzaje treningu: techniczny, taktyczny, motoryczny czy psychiczny. Każdy jest jak jedna noga od stołu – zaniedbanie jednego z nich wpłynie na jakość pozostałych, a co za tym idzie – na stabilność całego stołu. W takiej sytuacji warto zwrócić uwagę na kilka czynników, które mogą sprawić, że każdy rodzaj treningu może stać się również treningiem psychologicznym:
Być świadomym – sport jest związany z emocjami. Codzienne treningi i odpowiednie przygotowanie taktyczno-techniczne to nie wszystko. Skuteczny trening polega na tym, aby być świadom tego, co wymaga poprawy, a co jedynie utrwalenia.
Być otwartym – z nią wiąże się nieugiętość i determinacja w dążeniu do celu. Warto jednak zaznaczyć, aby kolejne próby doskonalenia umiejętności miały charakter nie tyle emocjonalny, co informacyjny. Otwartość to też umiejętność przyjmowania uwag zarówno krytycznych, jak i motywacyjnych.
Być cierpliwym – ilość nie równa się jakości. Często stawiamy sobie za wzór zawodników i staramy się do nich upodobnić pod każdym względem, wręcz ich kopiować. Nie zawsze to przynosi oczekiwany efekt. Dlatego ważne jest, aby każdy zawodnik wypracował osobisty system podejścia do treningu, gry oraz określonych sytuacji, miał w sobie motywację i determinację do doskonalenia swojej psychiki. To jest proces, którego efekty będą widoczne dopiero po dłuższym czasie.
Być skupionym na samoobserwacji – warto obserwować wszelkie zmiany, jakie w nas zaszły – nawet te najmniejsze. Zmiana jest procesem – dokonuje się etapami i jego czas bywa niejednokrotnie długotrwały. Dlatego ważne jest, aby dostrzegać w sobie zmiany i dochodzić do realizacji swoich celów małymi krokami.
Być konsekwentnym – sfera mentalna, jak i trening fizyczny, wymaga codziennej i systematycznej pracy, przez długi czas. To tak jak z celami sportowymi – są na ogół długoterminowe i nie zawsze odnoszą się do najbliższej rozgrywki. Są rozłożone na tygodnie, miesiące, a nawet lata. Stanowią one dla wielu wyzwanie, na które zawodnik musi być gotowy, aby móc odnieść sukces w swojej karierze.
