O sukcesie sportowca stanowią bez wątpienia zasady i wartości, jakimi się kieruje. Na podstawie własnych obserwacji wyróżniłem siedem najbardziej uniwersalnych zasad i wartości, których wdrożenie w życie pomaga osiągnąć sportowe mistrzostwo. To m.in. bycie uczciwym, opanowanym, autentycznym oraz nieustanne patrzenie w przyszłość.

Każdy zawodnik wkraczający w świat amatorskiego oraz profesjonalnego sportu kieruje się pewnymi zasadami, które wyznaczają mu ścieżkę kariery i pomagają w zdobywaniu tytułów. Wraz z istniejącymi zasadami pojawiają się wartości, jakie wykreowaliśmy w sobie na przestrzeni całego życia i mają wpływ na wszystkie rodzaje aktywności. Te dwie kwestie są bardzo ważnym elementem przygotowania psychologicznego, gdyż dzięki nim poznajemy siebie lepiej. Potrafimy odpowiedzieć sobie na pytanie: Dlaczego uprawiam właśnie tę, a nie inną dyscyplinę sportu?

I tak jak w przypadku wcześniej wspomnianych przeze mnie cechach psychologicznych (TUTAJ), nie ma jednej zasady lub wartości, która przyczynia się do uzyskania optymalnego przygotowania mentalnego. Często jest to zestaw zasad, z których powstaje indywidualny kodeks, będący podstawą i kluczem do całej naszej kariery sportowej.

Jako wieloletni kibic sportów indywidualnych i drużynowych, a później aktywny psycholog, zaobserwowałem wiele interesujących postaw wśród sportowców, które miały pozytywny odbiór i wywołały we mnie poczucie szacunku i podziwu dla nich. Chciałbym wymienić siedem najbardziej uniwersalnych zasad, którymi powinni kierować się zawodnicy, aby móc osiągnąć mistrzostwo sportowe.

Zasada nr 1: Bądź uczciwy. Nie tylko wobec swoich kolegów z drużyny, trenera i sztabu, czy nawet rywali. Ale przede wszystkim wobec siebie samego. Czy potrafisz przyznać się do błędu? Uderzyć się w pierś i przyznać przed lustrem, że zawaliłeś sprawę lub nie przygotowałeś się wystarczająco dobrze do meczu? Prawda jest taka, że sport bywa bezwzględny i nie da się osiągnąć mistrzostwa „chodząc na skróty”. Każdy tytuł i każde zwycięstwo to ciężka, mozolna i niejednokrotnie monotonna praca, wymagająca cierpliwości, wytrwałości i determinacji. Nadrabianie przygotowania taktycznego lub fizycznego dzień przed meczem jest wręcz niemożliwe. Tak samo wygląda w przypadku przygotowania mentalnego. Wszelka praca nad koncentracją, pewnością siebie czy kontrolowaniem swoich emocji to proces, wymagający czasu i systematyczności. A wraz nimi podąża uczciwość i otwartość wobec siebie samego.

Zasada nr 2: Bądź wewnątrzsterowny. Jest wiele sportów o dynamicznym charakterze. Są w nich emocje – często skrajne, od frustracji po ekstazę. I w każdym meczu można natrafić na trudne sytuacje, wymagające podjęcia szybkiej i dojrzałej decyzji, aby uchronić siebie przed potencjalnymi negatywnymi konsekwencjami. Przykładowo błędna decyzja sędziego, atak rywala na naszego kolegę, sprzyjają automatycznym i emocjonalnym reakcjom. Czy danie upustu emocjom będzie właściwe? Co będzie dla mnie i dla drużyny korzystne? – takie pytania mogą rodzić się w głowie. Warto wtedy pamiętać o tym, że pomiędzy każdym bodźcem na boisku, a naszą reakcją na to, jest obszar naszych decyzji. Lepiej czasem odpuścić i skoncentrować się na swoim celu i zadaniach, niż pod wpływem emocji ponieść przykre konsekwencje i osłabić drużynę w meczu.

Zasada nr 3: Bądź autentyczny. Miej świadomość, że to Ty jesteś w pełni odpowiedzialny za swoją karierę i rozwój. Jeśli czujesz, że coś Ci przeszkadza lub nie pasuje, skonsultuj to z osobami (koledzy z drużyny, trener, rodzice), które mogą pomóc doskonalić się w optymalnych warunkach. Miej w sobie odwagę, aby poprosić o pomoc tych, którym zależy na Twoim prawidłowym rozwoju.

Zasada nr 4: Miej na uwadze główny cel. Staraj się pamiętać o tym, co sobie założyłeś na początku swojej kariery i systematycznie weryfikuj swoje postępy. W ten sposób będziesz mógł kontrolować proces rozwoju i miał obraz tego, co należy w sobie poprawić, a co kontynuować i wzmacniać. Warto mieć stworzony odpowiedni plan i regularnie go analizować, aby konsekwentnie dbać o utrzymanie prawidłowego kierunku rozwoju.

Zasada nr 5: Nieustannie patrz w przyszłość. Warto spojrzeć na to z dwóch perspektyw. Pierwsza dotyczy wyciągania wniosków z błędów przeszłości. Wszelkie niepowodzenia czy porażki są dobrą lekcją na to, nad jakimi elementami można pracować i jak je wykorzystać w przyszłości. Druga dotyczy posiadania sportowej pokory. Ciągłe utwierdzanie się w przekonaniu, że „jesteśmy najlepsi i niepokonani” po efektownym zwycięstwie nie pomaga w rozwoju kariery i skupia swoją uwagę na przeszłości. Łatwo się odurzyć wygraną, kiedy należy skoncentrować się przed kolejnym meczem. Jeśli chce się osiągnąć długoterminowy sukces, warto pamiętać o bezustannym patrzeniem w przyszłość.

Zasada nr 6: Szanuj swojego rywala. Wraz ze wzrastającym poziomem sportowym, wzrasta pewność siebie. Ale granica między nią, a arogancją jest bardzo cienka. Gdy nadchodzi starcie z teoretycznie słabszym rywalem, może pojawić się uczucie zlekceważenia przeciwnika i podejścia do niego z mniejszą powagą. Jest to niekiedy zgubne myślenie, gdyż poziom koncentracji spada i łatwiej jest zdeterminowanemu przeciwnikowi podjąć rywalizację i zaskoczyć w najbardziej nieprzewidywalnym momencie. Najlepszych sportowców poznaje się po tym, jak potrafią się zorganizować do meczu lub turnieju z teoretycznie słabszym rywalem. Szacunek do przeciwnika to przede wszystkim szacunek do siebie samego i tego, jaką drogę pokonało się, aby móc dojść do wysokiego poziomu sportowego.

Zasada nr 7: Bądź wierny swoim zasadom. Życie sportowca nie zawsze jest usłane różami. Napotyka wiele trudności, które mogą wywołać wątpliwości i zniechęcić do rozwijania się w danej dyscyplinie. Szczególnie ma to miejsce przy częstych niepowodzeniach i porażkach. Dlatego warto mieć stały i scementowany system wartości i zasad, a także pozytywne nawyki, które mogą pomóc w utrzymaniu stałego poziomu pewności siebie i koncentracji na wyznaczonym przez siebie celu. Są żelazną podstawą każdej sportowej kariery, której należy okazać wiarę i zaufanie.

A Ty, jaki masz system wartości? Jakimi zasadami kierujesz się w życiu i sporcie? Jakie nawyki pomogły Ci w osiągnięciu sukcesów sportowych i niesportowych? Podziel się nimi ze mną. 😉

Źródło: J. Dudek, P. Habrat, Pod presją. Jak wytrzymałość psychiczna pomaga zwyciężać, wyd. Sport & Profit, Warszawa 2012